Xarici tədqiqatçılardan: ermənilər bir millət kimi…
Qafqaz dünyanın ən qədim tarixə malik insan məskənlərindən biridir. Qafqazın ən qədim, aborogen xalqı türklər sayılır. Azərbaycan türkləri kaspi irqinə aiddir və antropologiya elminə əsasən kəllə quruluşuna görə dolixokefaldır (uzunbaşlı). Qafqaz ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar, qəbirlərdən aşkar olunmuş kəllələr də bu ərazidə qədim dövrlərdən dolixokefalların yaşadığını təsdiq edir. Daim Qafqaza, Azərbaycana ərazi iddiaları olan ermənilər isə özlərini bu yerlərin aborogen xalqı hesab edirlər.
“Gürcü xalqının tarixi” əsərinin müəllifi M.İ. Cavaxaşvili qeyd edir ki, Qafqaz ərazisindəki qəbir abidələrindən tapılan kəllə sümüklərinin əksəriyyəti dolixokefaldır. Lakin erməni və gürcülər baş quruluşuna görə isə braxikandırlar (yastıbaş). Bir çox tarixçi alimlərin, tədqiqatçıların əsərlərində də Qafqazın qədim sakinlərinin ermənilərlə heç bir bağlılığı olmadığı bildirilir. Ümumiyyətlə, ermənilərin haradan gəlməsi, soy kökləri haqda da tarixdə konkret fakt yoxdur. Olan məlumatların əksəriyyəti isə “Böyük Ermənistan“arzusunda olan ermənilərin öz uydurmasıdır.
Xarici tədqiqatçıların, hətta bəzi erməni alimlərinin özləri də bunu etiraf edirlər. Məsələn, erməni alimi Mak Abeqyan yazır: “Erməni xalqının mənşəyi, onlar necə, nə vaxt, haradan və hansı yollarla bu yerlərə gəlmişlər, erməni olmamışdan öncə və sonra hansı tayfalarla əlaqədə olmuşlar, bu onların dilinə və etnik tərkibinə necə təsir göstərib? Bizim əlimizdə bu məsələləri təsdiq edən dəqiq dəlillər yoxdur…”(Манук Абегян. История армянской литературы.Эриван. 1975, с.11.)
Qonşuluqlarındakı xalqlara da daim ədavət, paxıllıq hissi ilə yanaşan ermənilər haqda qədim Roma tarixçisi Tatsit isə yazir ki, erməni xalqı istər xasiyyətinə, istərsə də coğrafi vəziyyətinə görə qədimdən ikiüzlü və riyakardır və onlar daima romalılara nifrətdən, parfiyalılara həsəddən az qala partlayırlar. Övladlarını da kinli, riyakar böyüdən ermənilər, onlara uşaqlıq dövrlərindən türkə nifrət hissi aşılayırlar. Erməni yazıçısı S. Kaputikyan yazır:” Hayk bilməlidir ki, ailəsində dünyaya göz açan erməni yaşamaq üçün yox, öncə erməni millətinə kömək üçün doğulub. Buna görə də yeni doğulan erməni uşağının qulağına bərkdən, lap bərkdən demək lazımdır: “Ey, Aram…sənin düşmənin türkdür”
Tarix boyu Azərbaycana qarşı əsassız ərazi iddiaları olan ermənilər bununla kifayətlənməyib mənəvi dəyərlərimizə də əl uzatmışlar. Bir çox Azərbaycan xalq ədəbiyyatı nümunələrini, mahnılarını, hətta milli mətbəximizin nümunələrini belə öz adlarına çıxırlar. Dünyaya isə bunları erməni mədəniyyət nümunələri, erməni xalqının dəyərləri kimi təqdim edirlər. Yazıq ermənilər, sizin bir xalq kimi nəyiniz olub ki? Başqa xalqların mədəniyyət nümunələrini, milli-mənəvi dəyərlərini oğurlamaqla tarixə “bu mədəniyyət nümunəsi ermənilərə məxsusdur” deyə düşməyəcəksiz, bu mədəniyyət nümunəsini ermənilər bu xalqdan oğurlayıb deyə düşəcəksiniz. Artıq tarixə belə düşmüsünüz də…
Fikirlərimi İsveç səyyahı Adam Mets də təsdiq edərək yazır: “Dərisi ağ qulların ən pisi ermənilərdir. Abır-həyaları yoxdur, oğurluqları olduqca məşhurdur.”
Satqın ermənilər haqda ermənişünas tarixçi K. Patkanov isə ermənilərin bəşər tarixində heç zaman xüsusi rol oynamadıgını, məharətlə yaxınlarını belə sataraq güclülərə xidmət göstərdiyini qeyd edir.
Ermənilərin necə bir xalq olması dünyaya məlumdur. Bütün bunlara baxmayaraq dünyada güclü erməni lobbisi fəaliyyət göstərir. XX əsrin əvvəllərindən ABŞ-a gəlməyə başlayan ermənilər konqresdə də özlərinə güclü dayaq yaratmış, dövlət aparatlarında da məsul vəzifələr tutmağa başlamışlar. Güclü lobbiyə malik ermənilər Azərbaycana qarşı əsassız ərazi iddiaları irəli sürüb, hər zaman dünyaya öz yalanlarını “həqiqət” kimi çatdırmağa çalışmışlar. 1993-cü ilin oktyabr ayının 23-də Helsinki komissiyasında Dağlıq Qarabağla keçirilən müzakirələrdə Azərbaycanın mövqeyini müdafiə edən professor David Nisman ermənilərin ərazi iddialarının heç bir əsası olmadığını, Qarabağa ermənilərin XIX əsrin əvvəllərində Türkmənçay müqaviləsi bağlandıqdan sonra köçürüldüyünü bildirmişdir.
Milliyyətcə Polyak olan şərqşünas alim Tadeuş Svyatoxovski Qərbi Almaniyanın “Azadlıq” radiosuna verdiyi müsahibədə də Azərbaycanda, ümumiyyətlə Zaqafqaziyada yaşayan ermənilərin buranın yerli xalqı olmadığını, onların böyük bir hissəsinin bu ərazilərə XIX əsrdən köçürüldüyünü bildirmişdir.
Xarici tədqiqatçılardan başqa ermənilərin öz tədqiqatçılarından da bu torpaqların onlara məxsus olmadığını etiraf edənlər var. Erməni tarixçisi Ş.X. Markaryan yazır: “Ermənistan rəhbərliyi bütöv bir millət-erməni millətini ölümlə üz-üzə qoydu…Təcili Qarabağdan çıxmalıyıq. O torpaq bizim deyil, ermənilər…”
Fransada da ermənilər güclü lobbiyə malikdirlər. Çox zaman fransızlarla erməniləri yaxın, dost xalq bilirlər. Fransız yazıçı, səyyah, tədqiqatçılarından A.Düma, Qraf de Şole, İ.Şopen, M.Ferro və başqaları da ermənilərin necə bir millət olması haqda öz obyektiv fikirlərini söyləmişlər. Yazımda bu fikirlərdən bəzilərini verirəm. Məsələn, Fransanın sabiq baş naziri Klemanso ermənilər haqda fikir söyləyərək bildirir ki, ermənilər qaynayıb-qarışmaq üçün təhlükəli xalqdır, onlar bir qayda olaraq çoxlu pul istəyir amma əvəzində heçnə qaytarmırlar. Fransız tarixçisi Mark Ferro “Müxtəlif ölkələrdə uşaqlara tarix necə öyrədilir” kitabında isə yazır: “Dəfələrlə məğlubiyyətə düçar olmuş ermənistan çox həvəslə öz tarixini göylərə qaldırır, ona təmiz din yolunda əzabkeş obrazı əlavə edir.”
Ermənilər özlərini nə qədər qədim mədəniyyətə, gözəl dəyərlər malik, yazıq, soyqırıma, daima əzilməyə məruz qalan, lap ari irq kimi təqdim etsələr də fakt faktlığında qalır. Bu yazıda xarici tədqıqatçıların bəzilərinin ermənilər haqda fikirləri ilə sizləri tanış etdim. Bu tədqiqatçıların siyahısını uzatmaq da olar. Ermənilərin necə bir xalq olduğu tarixə hətta erməni tarixçilərinə belə çox yaxşı məlumdur. Tarix faktları sevir və heçnəyi unutmur…
Ədəbiyyat
1. Atamoglan Məmmədli. “Ermənilərin Gerçək Tarixi”
2. Rövşən Novruzoglu. “Qarabağ: “Eçmiədzin” in Məxfi Qrifi Altında”
3. Qulu Kəngərli. “Erməni Lobbisi…Azərbaycan Faciəsi”
4. A.R. Müəllif Hüquqları Agentliyi. “Gəldim, gördüm,…mənimsədim”
İradə Xəlilli
